پستان عضوی از بدن است که از غدد تولیدکننده شیر و مجاری شیری تشکیل شده است. سرطان پستان ناشی از رشد بیش از اندازه سلول‌های غیرطبیعی در پستان است. سرطان پستان سرطانی است که هم در زنان و هم در مردان دیده می‌شود، اما شیوع آن در زنان بسیار بیشتر از مردان است. به‌طوری‌که از هر ۸ زن ۱ نفر در طول عمرش به سرطان پستان مبتلا می‌شود. این بیماری در مردان تنها ۱% کل موارد سرطان پستان را تشکیل می‌دهد.یکی از روش‌های تشخیص به موقع و پیشگیری از سرطان سینه خودآزمایی پستان توسط خود فرد می‌باشد زیرا تشخیص سرطان در مراحل اولیه شانس درمان و بهبودی را افزایش می‌دهد؛ بنابراین بهتر است خانم‌ها حداقل ماهی یک‌بار خودآزمایی انجام دهند.
در چند سال اخیر به دلیل اطلاع‌رسانی زیاد و پیشرفت تحقیقات در سراسر دنیا، پیشرفت‌های خوبی در تشخیص به هنگام و درمان سرطان پستان صورت گرفته است که این امر موجب زیادشدن طول عمر افراد مبتلابه سرطان سینه شده است. اگر سرطان زود تشخیص داده شود، درمان آن موفقیت‌آمیزتر می‌باشد؛ بنابراین ضرورت است که خانم‌ها جهت حفظ سلامتی خود اطلاعات کافی در مورد این بیماری داشته باشند.
سرطان پستان (سینه) چیست؟
سرطان پستان نوعی از سرطان است که رشد سلول‌های پستان را دچار اختلال می‌کند. سلول‌های سرطانی در فردی که مبتلابه این بیماریاست بیش از اندازه و خارج از کنترل می‌شوند. سرطان پستان انواع مختلفی دارند که هم در نوع بدخیم و هم در نوع خوش‌خیم آن رشد سلول‌های سرطانی بیش از اندازه و سریع است.
در تومور های خوش‌خیم (غیر سرطانی) رشد سلول‌ها در مرحله مشخصی متوقف می‌شوند اما در تومور های بدخیم (سرطانی) رشد آنها به‌صورت غیرقابل‌کنترل ادامه دارند. رشد سلول‌ها در تومور های بد خیم به حدی زیاد می‌شود که اگر درمان نشود تمام بدن را دچار می‌کند؛ اما در تومور های بدخیم این اتفاق نمی‌افتد. تنها راه تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن توده، بررسی بافت آن توسط پزشک متخصص می‌باشد. شایع‌ترین نوع این بیماری از منشأ مجاری شیری می‌باشد.
سرطان پستان چگونه به وجود می‌آید ؟
سرطان پستان با تشکیل یک توده آغاز شده و سپس از داخل پستان به گره های لنفاوی گسترش می‌یابند. تومورها می‌توانند از طریق خون به دیگر اعضای بدن راه یابند و رشد کرده و بافت اطراف پستان، مانند پوست یا دیواره قفسه سینه را تحت‌الشعاع خود قرار دهد. سرعت رشد و گسترش سرطان پستان بستگی به نوع آن دارد. برخی از آنان سال‌ها طول می‌کشند تا از پستان خارج شوند و برخی دیگر به‌سرعت رشد کرده و بافت های دیگر را درگیر می‌کنند.
انواع مختلف سرطان پستان کدام هستند؟
شایع‌ترین انواع سرطان پستان این دو نوع هستند:
پستان‌ها از سه نوع بافت مجاری لنفاوی، لوبول و استروما تشکیل شده است.
- لوبول ها: غده های تولیدکننده شیر هستند
- مجراهای لنفاوی (یا مجراهای شیر): شیر را به سمت نوک سینه هدایت می‌کنند.
- استروما: دربرگیرنده بافت چربی و بافت پیوندی هستند.
سرطان پستان به دودسته تقسیم می‌شوند: سرطان‌های تهاجمی و سرطان‌های گسترش نیافته.
سرطان معمولاً در دو بخش مجاری شیر و لوبول ها به وجود می‌آید:
سرطان تهاجمی مجاری شیر پستان: سلول‌های سرطانی در مجرا شکل‌گرفته و سپس سایر قسمت‌های سینه را در برمی‌گیرند. این سلول‌ها ممکن است از پستان خارج‌شده و سایر نقاط بدن را تحت تأثیر قرار بدهند…
سرطان تهاجمی لوبولی پستان: در این نوع از سرطان، سلول‌های سرطانی اول در لوبول شکل می‌گیرند و سپس به بقیه‌ی نقاط پستان و خارج از آن حرکت می‌کنند…
سرطان پستان انواع دیگری هم دارد که شایع نیستند مثل بیماری پاژه، سرطان مدولاری، سرطان موسینی سرطان التهابی پستان، سرطان سینه مردان، بیماری پاژه پستان، عود سرطان پستان
علائم این سرطان
سرطان پستان در مراحل اولیه می‌تواند هیچ نشانه‌ای نداشته باشد اما اولین نشانه آن در اغلب موارد، وجود یک توده در سینه است. اولین اقدام برای فهمیدن مبتلا بودن به این بیماری و تشخیص وجود این توده معاینه فیزیکی و دستی (خودآزمایی پستان) و یا توسط ماموگرافی است. موارد زیر می‌توانند از نشانه‌های بروز علائم این بیماری باشند اما لزوماً به این معنا نیستند که به این بیماری مبتلا شده‌ایم. با دیدن این علائم باید به این بیماری شک کرده و سریع به پزشک متخصص مراجعه کنیم.
- احساس غده یا سفتی در پستان که متفاوت از سایر قسمت‌های سینه باشد.
- افزایش ضخامت قسمتی از پستان
- تغییر در شکل ظاهری پستان و اندازه آن
- تغییر در پوست روی پستان مانند فرورفتگی
- تغییر درد ناحیه نوک پستان یا کشیده شدن آن
- یا پوست خود پستان پوسته شدن ناحیه قهوه‌ای رنگ اطراف نوک پستان
- تحریکات پوستی و فرورفتگی هایی شبیه پوست پرتقال
- قرمز یا پوست پوست شدن نوک پستان
- ترشح هر نوع ماده‌ای غیر از شیر از نوک پستان (مثل خون)
- هرگونه تغییر در شکل پستان یا حس درد.
عوامل مؤثر در این سرطان
عوامل تأثیرگذار بر سرطان پستان به دو عامل تغییرپذیر و تغییرناپذیر تقسیم می‌شوند.
عوامل تغییرپذیر سرطان پستان:
- اضافه وزن و چاقی (مخصوصاً پس از دوران یائسگی)
- رژیم غذایی نامناسب
- عدم تحرک و ورزش نکردن
- مصرف هورمون‌های زنانه (برای پیشگیری از بارداری و درمان جایگزین بعد از یائسگی)
- سابقه‌ی حاملگی بدون زایمان
- زایمان بعد از ۳۰ سالگی و شیر ندادن به نوزاد تا قبل از آن
- مصرف نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات
- با توجه به این‌که دسته بالا از عوامل خطرزا تا حدودی در کنترل ماست، می‌توانیم با دوری از آنها احتمال خطر را کم کنیم
عوامل تغییرناپذیر سرطان پستان:
- جنسیت (زن بودن)
- بالا رفتن سن
- جهش‌های ژنتیکی که در طول زندگی به وجود می‌آیند.
- شروع قاعدگی قبل از 12 سالگی
- شروع یائسگی بعد از 55 سالگی
- چاقی بعد از یائسگی
- سابقه این بیماری در خانواده
- پرتو درمانی و مصرف داروی دی اتیل ستیل
- سابقه سرطان سینه (در گذشته)، سرطان اندومتر، تخمدان یا سرطان روده بزرگ
- پرتو درمانی سینه قبل از 30 سالگی
- به دنیا آوردن اولین کودک در سن بالاتر
- عدم تجربه بارداری
- هورمون درمانی پس از یائسگی
عوامل تأثیرگذاری که نام برده شد به یک اندازه مؤثر نیستند. تأثیر برخی از آنان بیشتر از برخی دیگر می‌باشد.
تشخیص این سرطان
اقدامات زیر در تشخیص سرطان پستان صورت می‌گیرد:
- معاینه پستان با دست و به روش فیزیکی
- ماموگرافی
- سونوگرافی سینه
- برداشتن نمونه ای از بافتهای سینه برای بررسی بیشتر
- ام آر ای
پیشگیری از سرطان پستان
با شناخت عواملی که باعث به وجود آمدن سرطان می‌شوند می‌توانیم از آنها جلوگیری کنیم. در واقع با این کار از بروز سرطان پیشگیری می‌کنیم.
با تغییر دادن سبک زندگی و بهبود کیفیت آن می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
- 1-به‌طور مرتب برای غربالگری سرطان پستان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- 2-کاهش مصرف الکل و دخانیات
- 3-ورزش کردن مداوم
- 4-داشتن وزن سالم و متناسب
- 5-مصرف غذاهای سالم. غذاهایی که بیشتر بر پایه غذاهای گیاهی باشند.
- 6-شیر دادن مادر به بچه شیر خواره
روش‌های درمانی این بیماری
برای شروع درمان این سرطان باید تشخیص داد که در چه مرحله‌ای قرار دارد. بهترین درمان زمانی صورت می‌گیرد که بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
- جراحی
- شیمی‌درمانی
- هورمون درمانی
- زیست درمانی یا درمان بیولوژیک: در این شیوه درمانی سیستم ایمنی فرد را تقویت می‌کنند…
- پرتودرمانی: کشتن سلول‌های سرطانی از طریق پرتوهایی مثل اشعه ایکس
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله گفته شد با شناخت علائم این بیماریمی‌توانیم در تشخیص به موقع آن کمک کنیم و درمان آسان‌تر و سریع‌تری داشته باشیم. علائمی همچون التهاب و قرمزی پستان، ترشح از نوک پستان، پوسته پوسته شدن پستان که در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. بهتر است زنان به‌طور مرتب آزمایش‌های غربالگری و ماموگرافی را انجام دهند تا به تشخیص به هنگام این بیماری کمک کنند.
برای تماس با مطب دکتر ناهید مظاهری، دکتر زنان و زایمان با شماره زیر تماس بگیرید:
