غدد بارتولن دو غده از اجزای اصلی دستگاه تناسلی می‌باشند که خود ترشحی و مخاطی هستند. این غدد موجب ترشح مایع به ناحیه تناسلی شده و آن را نرم و مرطوب نگه می‌دارند. اگر عملکرد غده بارتولن دچار مشکل شود مایع از آن خارج نشده و به داخل بر می‌گردد که این امر منجر به ایجاد کیست غده بارتولن می‌شود.
چند نوع مختلفی از بیماری‌های غده بارتولن وجود دارد که در این مقاله به آن‌ها پرداخته‌ایم و علت و علائم آن‌ها را مورد بررسی قرار داده‌ایم. بهتر است بدانید که بدن زنان در هر سنی می‌تواند ایجاد کیست کند اما معمولا این مشکل در سنین بارداری یعنی سن 20 تا 29 سال بیشتر دیده می‌شود. کیست غده بارتولن در کودکان تاثیری ندارد زیرا این غدد تا بلوغ شروع به رشد نمی‌کنند. بعد از یائسگی هم غدد بارتولن شروع به کوچک شدن می‌کنند.
غده بارتولن
غدد بارتولن دو غده ریز و ترشحی از اجزای اصلی ناحیه تناسلی می‌باشند. این غدد در دو طرف پوست اطراف واژن قرار گرفته‌اند. وظیفه غدد بارتولن ترشح مایعی است که ناحیه تناسلی را مرطوب و نرم نگه می‌دارد. غدد بارتولین کوچک و غیر قابل لمس می‌باشند.
کیست غده بارتولن
همانطور که گفته شد غده‌ی بارتولن وظیفه ترشح روی سطح داخلی لوب را دارد تا آن را نرم و روان نگه دارد. حال اگر این غده مسدود شده و نتواند مایعات خود را ترشح کنید، مایع به درون غده بازگشته و ایجاد تورم و درد می‌کند که به آن کیست غده برتالن گفته می‌شود. کیست غده بارتولن معمولا در یکی از غدد ایجاد می‌گردد و می‌تواند منجر به التهاب و چرک شده و ایجاد درد کند. نوع درمانی که برای این کیست انتخاب می‌شود بستگی به اندازه آن، میزان درد و عفونت دارد.
همچنین بخوانید: عفونت ادراری و علائم آن
چه افرادی در معرض کیست غده بارتولن قرار دارند؟
افراد زیر بیشتر از سایر افراد می‌توانند در معرض کیست غده بارتولن قرار گیرند:
- افرادی که دارای شریک جنسی متفاوت می‌باشند.
- افرادی که فعالیت جنسی زیادی دارند.
- افرادی که به بهداشت جنسی خود توجهی ندارند.
انواع بیماری‌های غده بارتولن و علت به وجود آمدن آن‌ها
غدد بارتولن می‌توانند به بیماری‌های مختلفی دچار شوند. از جمله این بیماری‌های عبارتند از:
بارتولنیت یا عفونت غدد بارتولن
غده بارتولن ممکن است دچار عفونت شوند. عواملی که می‌توانند این عفونت را به وجود آورند میکروب‌های مختلفی از جمله: سوزاک، کلامیدیا و میکروب‌های مدفوع و مقعد هستند. از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- رابطه جنسی دردناک
- وجود درد در واژن
- خارج شدن مایع چرکی از غده بارتولن
برای درمان عفونت غده‌ی بارتولن پزشک ممکن است مصرف آنتی بیوتیک یا نشستن 2 تا 3 بار در روز در آب گرم را تجویز نماید.
کیست بارتولن
اگر غدد بارتولن مسدود شده و نتوانند ترشحات خود را خارج کنند منجر به کیست می‌شود. در این حالت ممکن است لب‌های ناحیه تناسلی هر دو یا یکی در اندازه‌های مختلف متورم شوند. درمان کیست غده بارتولن می‌تواند بسته به اندازه آن متفاوت باشد. اگر کیست کوچک باشد با آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک رفع می‌گردد و از عفونی شدن آن جلوگیری می‌شود. اما اگر کیست بزرگ باشه پزشک با سوزن زدن یا ایجاد برش به تخلیه آن می‌پردازد.
آبسه بارتولن
آبسه بارتولن زمانی به وجود می‌آید که غده بارتولنی که عفونی بوده درمان نشده باشد یا زمانی که کیست غده بارتولن عفونی شود. در این صورت یک توده متورم، دردناک، حساس، قرمز و ملتهب به وجود می‌آید که موجب تب و بی حالی می‌شود. اگر آبسه کم و کوچک باشد ممکن است با آنتی بیوتیک رفع گردد ولی اگر پیشرفت کرده باشد نیاز به جراحی دارد.
علائم کیست غده بارتولن
اگر کیست غده بارتولن کوچک باشد ممکن است علائمی نداشته باشد اما اگر بزرگ بوده و رشد کند می‌تواند علاءم زیر را داشته باشد. لازم به ذکر است که کیست غده بارتولن می‌تواند بدون درد باشد اما همواره قابل لمس باشد.
- وجود توده‌ای دردناک در نزدیکی دهانه واژن
- احساس درد و ناراحتی در هنگام راه رفتن
- احساس درد در هنگام رابطه جنسی
- تب
- ترشحات غیر طبیعی واژن
تشخیص کیست غده بارتولن
پزشک برای تشخیص کیست غده بارتولن در ابتدا به تاریخچه پزشکی بیمار رجوع می‌کند. سپس به معاینه لگن بیمار می‌پردازد. بعد از معاینه پزشک از ترشحات واژن یا دهانه رحم زن برای آزمایش عفونت مقاربتی استفاده می‌کند. در انتها اگر بیمار بالای 40 سال داشته باشد پزشک ممکن است برای بررسی سلول‌های سرطانی نمونه برداری از توده را توصیه نماید.
درمان کیست غده بارتولن
معمولا درمان کیست غده بارتولن بستگی به اندازه و میزان درد آن دارد. اما به طور کلی پزشک راه‌های درمان زیر را برای کیست غده‌ی بارتولن پیشنهاد می‌کند:
- قرار دادن واژن در وان آب گرم روزی 2 تا 3 مرتبه
- قرار دادن کاتتر بالون که روشی است برای تخلیه مایعات از آبسه و کیست
- تجویز آنتی بیوتیک در مواقعی که کیست عفونی شده باشد.
- استفاده از جراحی مارپیوالیزاسیون در زمانی که کیست به حالت اول خود برگردد.
در این روش جراحی ابتدا کیست با یک برش باز می‌شود تا مایع تخلیه شود و سپس لبه‌های پوست بخیه زده می‌شوند. جراحی مارپیوالیزاسیون معمولا 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد و تحت بیهوشی کامل انجام می‌گیرد.
جراحی غده بارتولن
اگر روش‌های درمانی گفته شده برای کیست غده‌های بارتولن موثر نبوده باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه نماید. جراحی غده بارتولن تحت بیهوشی کامل انجام می‌گیرد و حدود 1 ساعت طول می‌کشد. ممکن است بیمار 2 تا 3 روز در بیمارستان بستری شود.
اقدامات قبل از جراحی غده بارتولن
- اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید حتماً با پزشک درمیان بگذارید.
- آزمایشات لازم برای قبل از عمل جراحی را انجام دهید.
- اگر بیماری خاصی دارید پزشک را در جریان بگذارید.
- نواحی زیر شکم، کشاله ران و دستگاه تناسلی را تمیز کرده و موهای زائد را بتراشید.
همچنین بخوانید: اختلالات هورمونی چیست؟
مراقبت های پس از جراحی غده بارتولن
- مصرف منظم داروهای مسکن و آنتی بیوتیک که پزشک تجویز کرده است.
- مصرف مایعات فراوان
- مصرف ویتامین “ث”
- رعایت کامل بهداشت ناحیه تناسلی و خشک نگه داشتن آن
- پرهیز از مصرف دخانیات و الکل
- اجتناب از رابطه جنسی تا بهبودی کامل
- استفاده از لباس زیر نخی تمیز
سخن پایانی
برای پیشگیری از بیماری‌های غده بارتولن می‌توان گفت رعایت بهداشت جنسی و شخصی از موارد مهمی می‌باشد که باید به آن توجه نمود. در صورت مشاهده هر نوع مشکلی بهتر است حتماً با پزشک متخصص زنان مشورت نموده و درمان را تحت نظارت او انجام داد.
برای تماس با مطب دکتر ناهید مظاهری با تجربه درخشان 20 ساله در حوزه ی متخصص زنان و زایمان با شماره زیر تماس بگیرید:
