مادر باردار پس از تحمل 9 ماه بارداری و طی مراحل تکمیل جنین باید آماده وضع حمل یا به اصطلاح زایمان بشود. بارداری و بعد ازآن زایمان جز سخت ترین، حساس ترین و در عین حال زیباترین و خاص ترین دوران زندگی هر مادر محسوب می شود. همانطورکه می دانید زایمان به دو روش طبیعی و سزارین امکان پذیر است. از گذشته مردم بر این باور بوده اند که زایمان به صورت طبیعی برای مادر و نوزاد کم خطرتر است که البته درست است و زایمان به روش سزارین جزء در حالت اضطراری توصیه نمی شود. اما امروزه مادران جوان بخاطر علائمی مانند درد شدید ، استرس و ترس ناشی از آن ، زایمان سزارین را انتخاب می کنند. زمان دقیق زایمان برای هیچکس مشخص نیست و پزشکان و متخصص زنان هم به صورت تقریبی این زمان را تخمین می زنند. اما زایمان طبیعی علائمی دارد که با فرارسیدنشان خبر از زمان زایمان را می دهند . البته از زمان بروز این علائم تا لحظه زایمان ممکن است، ساعت ها و حتی تا 20 ساعت طول بکشد. علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی به شرح زیر هستند.
مروری برعلائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی
- منقبض شدن و سفت شدن رحم جزء اولین علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی است که حالت و درد آن چیزی مشابه دل درد قاعدگی با شدت خیلی بیشتر است. البته در طول بارداری و ماه های قبل از ماه آخر هم این انقباضات بدون درد یا درد کم رخ می دهد. اما انقباض رحم در زمان زایمان با درد بیشتر و به صورت تکرار رخ می دهد و یعنی اگر این انقباضات بین 30 تا 90 ثانیه طول بکشد و مدام تکرار شود مادر وارد فاز زایمان شده است اما این به معنی خروج نوزاد از رحم نیست و ممکن است فرآیند زایمان چندین ساعت طول بکشد. ولی در چنین شرایطی حتما مادر باردار را باید به بیمارستان رساند.
- پاره شدن کیسه آب که نشان آن خروج ترشح از واژن است و مادر باردار در کنترل آن اختیار ندارد .البته امکان پاره شدن کیسه آب در ماه های دیگر بارداری به دلایل مختلف وجود دارد. در ماه آخر خروج هرگونه ترشح به معنی فرا رسیدن زمان زایمان است وجزء علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی به حساب می آید. بنابراین مادر باردار در چنین شرایطی سریعا باید به بیمارستان منتقل شود.
- ترشحات خونی می تواند نشانه جدی باشد و باید مادر باردار فورا خود را به متخصص برساند. چون این اتفاق نشانه باز شدن دهانه رحم و از علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی است و هرلحظه ممکن است این فرآیند صورت بگیرد.
- درد کمر و لگن: احساس درد ناگهانی در ناحیه کمر، لگن و معقد می تواند ازنشانه های زایمان باشد.
- سوء هاضمه ، اسهال و استفراغ هم در روزهای آخر ماه نهم یکی از علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی به شمار می رود.
- احساس نرم و شل شدن بدن به دلیل ترشحات هورمونی در دوران بارداری از دیگر علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی است . در این حالت رباط ها نرم و شل می شوند و همچنین لگن بازتر و انعطاف پذیر تر برای حرکت نوزاد می شود.
- احساس لرز ناگهانی هم می تواند جزء علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی و نشانه های فرا رسیدن و وقت زایمان باشد.
- بالا رفتن انرژی به طوری مادر بار دار به حدی که اغلب شروع به فعالیت هایی مثل تمیز کردن منزل و کارهای سنگین می کنند.
اهمیت مراقبت های حین بارداری
دوران بارداری یکی از حساس ترین دوران زندگی زنان محسوب می شود زیرا حفظ سلامت مادر و نوزاد هر دو بسیار مهم و از حساسیت فوق العاده ای برخوردار است. به همین دلیل لازم است که تمامی مادران باردار تحت نظر پزشکان متخصص زنان و زایمان مورد مراقبت های لازم در حین بارداری قرار بگیرند و خودشان هم نکاتی را به شرح زیر رعایت کنند.
- تغذیه: یکی از مهمترین چیزهایی که مادر باردار باید به آن توجه ویژه داشته باشد بحث تغذیه است. مادر باردار در وهله اول باید تغذیه سالمی حاوی آهن، کلسیم، ویتامین ها و… داشته باشد. تغدیه مادر باردار باید دو برابر انسان معمولی باشد زیرا علاوه برخودش جنین هم از بدن او تغذیه کند.
- انجام آزمایش های روتین بارداری و غربالگری تحت نظر پزشک معالج که در سه ماهه اول و سه ماهه دوم و ماه های آخر روال خود را دارند.
- واکسیناسیون بهتر است قبل از بارداری انجام شود اما مادران باردار باید بدانند در دوران بارداری مجاز به تزریق چه واکسن هایی نیستند و تزریق کدام واکسن ها بلامانع است.
- انجام ورزش های مخصوص دوره بارداری و تحرکات مفید برای زایمان راحت امری لازم است. اما در شرایط استثنا ممکن است بعضی مادران به استراحت مطلق و بی تحرکی به دستور پزشک مجبور بشوند.
- رنگ کردن مو بر خلاف باورهای غلط هیچ آسیبی به جنین نمی رساند اما به توصیه پزشکان بهتر است در سه ماه اول بارداری از انجام این کار خودداری شود.
- استفاده از تلفن همراه منع نشده اما بهتر است مادران باردار برای حفظ سلامت جنین کمتر از تلفن همراه استفاده کنند.
سخن پایانی
در نهایت اینکه مادران باردار باید از همان زمانی که به واسطه آزمایش بتا از بارداری خود مطمئن شدند تا زمان بروز علائم اصلی شروع درد زایمان طبیعی تحت نظر و مراقبت دکتر زنان باشند. امروزه با پیشرفت علم و خصوصا علم پزشکی هیچ نگرانی دلشوره نه برای باردار شدن باقی مانده است و نه ترسی از زایمان . علم پزشکی در زمینه زنان و زایمان تا حدی پیشرفته است که مشکلات ناباوری تا حد بسیار بالایی قابل درمان شده است و حتی مسائلی مانند جنسیت که گاهی دغدغه بزرگی برای مادران بادار است به لطف پیشرفت علم حل شده است. یعنی حتی تعیین جنسیت قبل از بارداری برای خانواده هایی که جنسیت نوزاد برایشان مهم است امروزه امکان پذیر است.
