هنگامی که تخمک لقاح یافته در لوله فالوپ یا حفره شکمی لانه گزینی کند و در همان جا رشد نماید، در این حالت حاملگی را حاملگی خارج از رحم می‌گویند. در این نوع از بارداری راهی وجود ندارد که تخمک لقاح یافته را به داخل رحم انتقال داد.
علائم حاملگی خارج از رحم
علائم این عارضه ممکن است با علائم مشکلات دیگری مانند آپاندیسیت، عفونت ادرای و یا پیچ خوردن تخمدان اشتباه گرفته شود. علائم حاملگی بیرون از رحم شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد شانه
- لکه بینی
- خونریزی
- استفراغ
- تهوع
- درد تیر کشنده در زیر شکم و ناحیه لگن
- پریود نشدن
- درد سینه
- ضعف و سرگیجه
- حساس شدن دهانه رحم به لمس
علائمی که در بالا ذکر شد در بین زنان مختلف متفاوت می‌باشد. گاهی حتی دیده شده که در ۱۰ درصد از زنان باردار حاملگی خارج از رحم هیچ گونه نشانه‌ای ندارد.
دلیل حاملگی خارج از رحم
جراحی‌های قبلی که روی ناحیه لگن و لوله‌های رحم انجام شده و یا سابقه خانوادگی می‌تواند دلیل حاملگی بیرون از رحم باشد. مواردی که در زیر می‌آوریم از دیگر علل این عارضه هستند:
- بیماری‌های مقاربتی از قیبل سوزاک، زگیل تناسلی و…
- عفونت‌های لگنی
- التهاب لگن
- بیماری آندومتریوز
- آسیب دیدگی‌های لوله‌های رحمی
- جلوگیری از بارداری توسط داروهای ضدبارداری
- استفاده از روش پیشگیری از بارداری با دستگاه آی یو دی
می‌توان گفت حدود ۵۰ درصد از بانوانی که از دستگاه آی یو دی استفاده می‌کنند، به بارداری خارج از رحم دچار می‌شوند.
عوارض حاملگی خارج از رحم
ایجاد پارگی در لوله‌های فالوپ از عوارض این بیماری است و اگر برای درمان، به موقع اقدام نشود، خونریزی باعث بیهوشی و مرگ مادر می‌شود. دیگر عوارض حاملگی بیرون از رحم عبارتند از:
- خونریزی شدید داخلی
- از بین رفتن لوله فالوپ
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که حاملگی بیرون از رحمی احتمال بارداری خارج از رحمی بعدی را هم افزایش می‌دهد.
چه زمانی بارداری خارج از رحمی مشخص می‌شود؟
با مشاهده هر یک از علائم حاملگی خارج از رحم باید به سرعت به مطب پزشک مراجعه کنید تا زمان کافی برای تشخیص این نوع از بارداری وجود داشته باشد. همچنین باید موارد زیر توسط پزشکتان به دقت مورد بررسی قرار بگیرد:
- معاینه شکم و رحم
- سونوگرافی
- آزمایش ادرار
- لاپاراسکوپی تشخیص
- عکس برداری اولتراسوند جهت تشخیص ناحیه بارداری
- برای تشخیص این بیماری، پزشک آزمایش هورمون ترشح شده از جفت را نیز توصیه می‌کند. اگر مقدار این هورمون در خون کم باشد حاملگی بیرون از رحم را تایید می‌کند.
راه‌های درمان حاملگی خارج از رحم
با توجه به پارگی لوله رحم، علائم حاملگی بیرون از رحم و… پزشک، در مورد انتخاب راه‌های درمان این نوع از بارداری، تصمیم می‌گیرد. راه‌های درمان این بیماری شامل موارد زیر می‌باشد:
درمان حاملگی بیرون از رحم با دارو
در بعضی از موارد پزشک با استفاده از تزریق وریدی داروی ضد سرطانی به نام متوترکسات، به بارداری خاتمه می‌دهد. این روش زمانی برای درمان حاملگی خارج از رحم انتخاب می‌شود که:
- لوله فالوپ پاره نشده باشد.
- خفیف بودن علائم بارداری خارج از رحم‌عدم خونریزی
- ضربان نداشتن جنین
- پایین بودن سطح هورمون ترشح شده از جفت در خون
باید بدانید که ممکن است مادر به چندین مرتبه تزریق نیاز پیدا کند و تا چند هفته پس از تزریق اثری از خونریزی مشاهده نشود.
مراقبت‌های پس از درمان دارویی
طی مدتی که تزریق دارو برایتان انجام می‌شود هرگز در معرض نور خورشید قرار نگیرید. و از انجام فعالیت‌های سنگین روزمره و یا فعالیت‌های ورزشی حتما اجتناب ورزید. علاوه بر آنچه گفته شد رعایت نکات زیر برایتان ضروری است: عدم مصرف هر نوع مولتی ویتامین یا مکمل دیگری که دارای فولیک اسید باشد. عدم مصرف الکل‌عدم استفاده از مسکن‌های غیر استروئیدی ناپروسکن و آسپرین
نکته مهم: هنگامی که بیمار دوران درمان حاملگی خارج از رحم با دارو را سپری می‌کند نباید رابطه جنسی داشته باشد.
عمل لاپاروسکوپی برای درمان حاملگی خارج از رحم
چنانچه جنین کوچک است و به لوله فالوپ آسیب نمی‌زند و نتوان با دارو به بارداری خاتمه داد، از عمل لاپاراسکوپی استفاده می‌شود. این عمل با بی‌حسی موضعی بیمار شروع می‌شود. بعد یک دوربین کوچک برای دیدن داخل رحم بیمار، از طریق ایجاد یک برش باریک در ناف، وارد بدن او می‌شود و سپس از ابزارهایی ظریف برای خارج کردن جنین استفاده می‌شود. در این روش به مهارت زیاد جراح و تجهیزات مدرن نیاز است تا آسیبی به بیمار وارد نشود. دوره نقاهت در این روش کوتاه بوده که تقریبا به یک هفته می‌رسد تا بیمار قوای از دست رفته خود را باز یابد.
برای تماس با مطب دکتر ناهید مظاهری، دکتر زنان و زایمان با شماره زیر تماس بگیرید:
