رحم قسمتی از دستگاه تناسلی زنان می‌باشد که شکلی همچون گلابی دارد و به‌وسیله دو لوله که فالوپ نام دارند به تخمدان‌ها متصل می‌شوند. رحم در حالت عادی داخل لگن قرارگرفته است. در شرایطی همچون زایمان‌های سخت، بارداری، افزایش وزن یا عوامل ژنتیکی ممکن است رحم دچار افتادگی شود. افتادگی رحم می‌تواند به علت کاهش سطح استروژن رخ دهد. برای درمان افتادگی بهتر است در ابتدا علائم آن را بشناسید تا بتوانید با مراجعه به هنگام به پزشک متخصص بهترین درمان را با توجه به علت مشکل انجام دهید.
رحم چیست؟
رحم قسمتی از دستگاه تناسلی زنان می‌باشد که تخمک‌گذاری در آن انجام می‌شود. اندازه رحم در حالت طبیعی حدود 6 سانت می‌باشد که در حین زایمان تا چند برابر خواهد شد. رحم بین رکتوم و مثانه قرار دارد و انتهای آن به واژن متصل می‌باشد.
افتادگی رحم چیست؟
رحم در حالت طبیعی با تمام عضلات و بافت‌های خود در لگن قرارگرفته است. در برخی موارد و به دلایل مختلف رحم ممکن است در داخل کانال واژن فرورفته و افتادگی رحم رخ دهد. دلایلی همچون آسیب دیدن بافت‌های رحم که براثر بارداری یا کاهش سطح استروژن رخ می‌دهد. افتادگی رحم یا پرولاپس رحم معمولاً پس از دوران یائسگی رخ می‌دهد.
انواع افتادگی رحم
افتادگی رحم به 3 دسته تقسیم می‌شوند.
- شدید
- متوسط
- خفیف
انواع درجات افتادگی رحم عبارت‌اند از:
- دهانه رحم به دهانه واژن رسیده باشد. (درجه 1 بیماری)
- دهانه رحم به داخل واژن رسیده باشد. (درجه 2 بیماری)
- دهانه رحم بیرون از واژن باشد. (درجه 3 بیماری)
- کل رحم بیرون از واژن قرارگرفته باشد. (درجه 4 بیماری)
علت افتادگی رحم
عوامل مختلفی می‌توانند موجب افتادگی رحم شوند. این عوامل عبارت‌اند از:
- بارداری
- زایمان سخت
- چندقلوزایی
- افزایش سن و ضعف عضلات لگن
- کاهش استروژن بدن
- یائسه شدن و ضعیف شدن یا آسیب رسیدن به بافت رحم
- ورزش‌های سنگین
- جراحی‌های لگنی
- بلند کردن اجسام سنگین
- مصرف دخانیات
- عوامل ژنتیکی
- عواملی که موجب فشار به شکم شود مانند سرفه‌های مزمن یا یبوست
- اضافه‌وزن که موجب کشیدگی بیش‌ازحد عضلات لگن می‌شود.
علائم افتادگی رحم
همان‌طور که گفته شدن افتادگی رحم در 3 سطح شدید، متوسط و خفیف به وجود می‌آید. اگر دچار افتادگی از نوع خفیف شده باشید ممکن است علائم خاصی را در آن متوجه نشوید؛ اما به‌مرور که میزان و شدت آن رو به افزایش باشد، علائم مختلفی از خود نشان داده و موجب آسیب و فشار به بافت‌های لگن، مثانه یا روده می‌شوند. برخی از علائمی که در هنگام افتادگی رحم ممکن است دیده شود عبارت‌اند از:
- احساس درد و سنگینی در پایین کمر
- حس خروج چیزی از واژن
- احساس درد در هنگام رابطه جنسی
- احساس سنگینی یا فشار در لگن
- عفونت‌های مکرر مثانه
- درد در ناحیه شکم و لگن
- یبوست
- ترشحات بیش‌ازحد از واژن
- خونریزی غیرطبیعی واژن
- تکرر ادرار، بی‌اختیاری ادرار، ادرار ناگهانی
- زایمان دشوار
- افزایش وزن غیرطبیعی و ناگهانی
تشخیص افتادگی
برای تشخیص افتادگی رحم، پزشک می‌تواند از روش‌های سونوگرافی و معاینات لگنی استفاده نماید. در برخی از موارد هم ممکن است پزشک برای تشخیص به‌موقع از «ام آر آی» کمک بگیرد.
همچنین بخوانید : بررسی آزمایش‌های ضروری زنان
درمان افتادگی
درمان افتادگی به عواملی همچون سن و وزن بیمار، داشتن رابطه جنسی یا نداشتن آن و تمایل به بارداری بستگی دارد. درمان افتادگی رحم به دودسته تقسیم می‌شود:
- افرادی که در درجات 3 و 4 بیماری قرار دارند و نیاز به جراحی ترمیمی کف لگن دارند.
- افرادی که در درجات 1 و 2 افتادگی قرارگرفته‌اند و با ورزش‌های مخصوص درمان می‌شوند.
جراحی افتادگی رحم
برای درمان افتادگی به روش جراحی می‌توان از دو روش زیر استفاده نمود:
1- جراحی هیسترکتومی
درمان افتادگی به روش جراحی به این صورت می‌باشد که رحم در حین جراحی برداشته می‌شود. با برداشتن رحم در هنگام جراحی هیسترکتومی بیمار دیگر قادر به بارداری نمی‌باشد.
2- جراحی بدون هیسترکتومی یا جراحی تعلیق رحم
در این روش رحم برداشته نمی‌شود و فقط به حالت عادی برگردانده می‌شود. در این جراحی می‌توان بااتصال رباط‌های لگن به قسمت تحتانی رحم آن را در جای خود نگه داشت.
تمرینات کگل برای درمان افتادگی رحم
تمرینات کگل موجب تقویت عضلات کف لگن شده و درنتیجه لگن می‌تواند اعضای خود را بهتر نگه‌داری کند. همچنین این تمرینات می‌تواند از شدت افتادگی رحم جلوگیری کرده و علائم مربوط به آن را کم کند.
عوارض افتادگی رحم
افتادگی اگر به‌موقع درمان نشود می‌تواند عوارض بدی روی سایر اعضای بدن و بر نحوه زندگی بگذارد. ازجمله عوارض افتادگی عبارت‌اند از:
- درصورتی‌که افتادگی از نوع شدید آن باشد و به‌موقع درمان نشود، ممکن است سایر اعضای بدن در لگن را تحت تأثیر قرار دهد.
- روده و مثانه دچار اختلال شود.
- موجب درد در هنگام رابطه جنسی شده و کیفیت رابطه جنسی را کاهش می‌دهد.
پیشگیری از افتادگی رحم
برای پیشگیری از افتادگی بهتر است به عوامل زیر توجه داشته باشید:
- وزن خود را متعادل نگه‌دارید.
- رژیم غذایی مناسب و مصرف زیاد آب برای جلوگیری از یبوست داشته باشید.
- پرهیز از مصرف دخانیات
- پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
- به‌طور مرتب تمرینات کگل را انجام دهید.- ورزش کردن به‌طور مداوم
- غذاهای حاوی فیبر همچون میوه و سبزیجات تازه و لوبیا مصرف کنید.
سخن پایانی
زنانی که زایمان‌های سخت یا چندقلوزایی دارند و همچنین افرادی که با افزایش سن دچار یائسگی شده‌اند ممکن است دچار افتادگی شوند. افتادگی همراه با علائمی بوده که با شناخت آن‌ها و مراجعه به هنگام به پزشک متخصص می‌توان آن را درمان کرد.
برای تماس با مطب دکتر ناهید مظاهری ( دکتر زنان اصفهان ) با تجربه درخشان 20 ساله در حوزه ی متخصص زنان با شماره زیر تماس بگیرید:
