رحم عضوی از بدن زنان می‌باشد که به شکل گلابی بوده و در ناحیه لگن قرارگرفته است. قسمت داخلی رحم آندومتر نام داشته که سرطان رحم بیشتر این ناحیه از رحم را تحت تأثیر قرار می‌دهد ازاین‌رو به سرطان رحم سرطان آندومتر نیز گفته می‌شود.از علائم شایع سرطان رحم، خونریزی غیرطبیعی از واژن می‌باشد. اغلب این بیماری در زنانی که دوران یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند رخ می‌دهد؛ اما در مواقعی هم می‌توان آن را در زنانی در سنین باروری مشاهده نمود.
انواع سرطان دهانه رحم
این سرطان معمولاً قسمت داخلی رحم یا همان سلول‌های پوشاننده دیواره رحم را تحت تأثیر قرار می‌دهند. به سلول‌های پوشاننده دیواره رحم، آندومتر گفته می‌شود. ازاین‌رو در بیشتر موارد به این بیماری سرطان آندومتر نیز گفته می‌شود. این نوع سرطان می‌تواند سایر قسمت‌های رحم را تحت تأثیر قرار داده و نوع دیگری از سرطان را به وجود آورد که عموماً به سرطان سارکوم رحمی معروف می‌باشد. در ادامه انواع این سرطان را موردبررسی قرار داده‌ایم:
1- سرطان کارسینوم سلول‌های اسکواموس
این نوع سرطان شامل انواع سرطان دهانه رحم می‌باشند که از سلول‌های خارجی دهانه رحم یا اسکواموس شروع می‌شوند.
2- آدنوکارسینوم
این نوع سرطان رحم در قسمت سلول‌هایی که کانال دهانه رحم را می‌پوشانند به وجود می‌آید.
3- اندومتریال آدنوکارسینوما
در این نوع سرطان رحم غده‌ای در لایه رحم ایجاد می‌گردد. این نوع سرطان معمولاً زود تشخیص داده‌شده و درصد موفقیت درمان آن بالا می‌باشد.
4- آدنوکارسینوم سروز
این نوع سرطان حدود 10 درصد از انواع سرطان‌های رحم را شامل می‌شود و معمولاً به شکل تومور در غدد لنفاوی و سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.
5- کارسینوماسارما
این نوع سرطان رحم معمولاً خطر زیادی برای غده لنفاوی و سایر نقاط بدن دارد.
مراحل سرطان رحم
سرطان رحم دارای چند مرحله می‌باشد که در زیر به آن‌ها اشاره‌کرده‌ایم:
مرحله اول: در این مرحله سرطان درون رحم قرار دارد و پیشرفت نکرده است. این مرحله بهترین زمان برای تشخیص و شروع درمان می‌باشد. اغلب زنان در مرحله اول سرطان رحم، درمان می‌شوند.
مرحله دوم: در این مرحله سرطان به رحم و دهانه رحم گسترش‌یافته است.
مرحله سوم: سرطان گسترش‌یافته و به بافت‌های نزدیک رحم همچون لگن و گره‌های لنفاوی راه‌یافته است.
مرحله چهارم: سرطان توانسته به بافت‌های دیگری همچون روده، مثانه، کبد و ریه‌ها نفوذ کند.
علت‌های ابتلا به سرطان رحم
از شایع‌ترین علت‌های ابتلا به سرطان رحم، اختلالات هورمونی یا عدم تعادل هورمون‌ها می‌باشد. یکی از هورمون‌هایی که عدم تعادل آن نقش اساسی در این بیماری دارد، هورمون استروژن می‌باشد. بالا بودن استروژن خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. از عوامل مهمی که تعادل هورمون‌ها مخصوصاً استروژن را برهم می‌زنند و منجر به سرطان رحم می‌شوند، عبارت‌اند از:
- چاقی
- دیابت
- مصرف طولانی‌مدت داروی سرطان سینه تاموکسیفن
- یائسگی
- استروژن‌تراپی
- درد شکم
- پولیپ‌های درونی
علائم سرطان رحم
از علائم شایع که نشان‌دهنده این بیماری است، موارد زیر را می‌توان بیان کرد. البته در برخی موارد این علائم نشان‌دهنده سرطان رحم نمی‌باشند اما بهتر است برای تشخیص بیماری در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه نمود. این علائم عبارت‌اند از:
- خونریزی پس از یائسگی
- خونریزی در فواصل زمانی بین دو پریود
- ترشحات خونی
- خونریزی‌های شدید و غیر طبعی در زمان پریود
- احساس درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
- درد پشت، لگن و پا
- بی‌اشتهایی
- تهوع
- خستگی
- احساس درد در زیر شکم
تشخیص سرطان رحم
افراد با مشاهده هر یک از علائم گفته‌شده بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه نمایند. پزشک در ابتدا به معاینه واژن، رحم، تخمدان و مثانه می‌پردازد و در صورت نیاز، برای بیمار آزمایش‌هایی را تجویز می‌نماید. برخی از آزمایش‌هایی که به تشخیص سرطان کمک می‌کنند عبارت‌اند از:
1- سونوگرافی ترنس واژینال
تی وی یو» یا سونوگرافی ترنس واژینال نوعی آزمایش برای تشخیص سرطان رحم می‌باشد که در آن از یک اسکنر کوچک میله‌ای شکل استفاده می‌شود تا بتوان تصویر مستقیم و دقیقی از درون واژن داشت.
2-نمونه‌برداری یا بیوپسی
اگر در آزمایش تی وی یو تغییراتی در ضخامت لایه پوشاننده رحم دیده شود برای کسب اطمینان بیشتر از بیوپسی استفاده می‌شود. در این آزمایش نمونه کوچکی از سلول‌های پوشاننده رحم برداشته می‌شود و نمونه موردنظر مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا از وجود سرطان رحم مطمئن باشند. روش‌های مختلفی برای نمونه‌برداری وجود دارد که در زیر به دو نمونه از آن می‌پردازیم:
- بیوپسی آسپیراسیون
در این روش به‌وسیله یک لوله کوچک و انعطاف‌پذیر نمونه کوچکی از سلول‌های رحم را برداشته و سپس جهت آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
- هیستروسکوپی
در این روش از یک تلسکوپ کوچک به نام هیستروسکوپ استفاده کرده و از واژن به رحم منتقل می‌کنند تا سلول‌های پوشاننده رحم را مشاهده کرده و نمونه‌برداری کنند.
3- آزمایش خون
در برخی موارد آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده وجود سرطان رحم شود؛ زیرا برخی از افرادی که دچار بیماری سرطان رحم می‌باشند، تومورهای سرطانی در بدن آن‌ها مواد شیمیایی خاصی را آزاد می‌کند که در خون مورد مشاهده قرار می‌گیرد؛ اما وجود این ماده در خون همیشه نشان‌دهنده سرطان رحم نمی‌باشد.
آزمایشات پس از تشخیص سرطان رحم
پس‌ازاینکه پزشک متخصص وجود این بیماری را در بدن فرد بیمار تشخیص داد، حال باید به آزمایش‌های دیگری جهت تشخیص مرحله سرطان و شدت گسترش آن بپردازد تا بتواند با توجه به آن‌ها نوع درمان را مشخص نماید. آزمایشات لازم جهت تشخیص مرحله سرطان رحم عبارت‌اند از:
1- عکس‌برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس
برای مشخص شدن اینکه سرطان به ریه‌های گسترش‌یافته است یا خیر از این آزمایش استفاده می‌شود.
2- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
برای تشخیص میزان گسترش سرطان در سطح بدن می‌باشد.
3- آزمایش خون
برای بررسی سطح سلامت عمومی بدن بیمار از آزمایشات خون استفاده می‌شود.
همچنین بخوانید : بررسی انواع زخم دهانه رحم و روش‌های تشخیص و درمان آن
راه‌های درمان سرطان رحم
برای درمان این بیماری روش‌های مختلفی وجود دارد که با توجه به نوع سرطان، مرحله و میزان گسترش آن راه‌های مختلفی پیش رو قرار دارد. ازجمله:
1- جراحی
در مرحله جراحی بافت سرطانی از بدن خارج می‌شود تا بتوانند این بیماری را کنترل کرده یا از بین ببرند.
2- پرتودرمانی
در این روش برای درمان سرطان رحم، بافت‌های سرطانی را به‌وسیله پرتوهایی باانرژی زیاد از بین می‌برند.
3- هورمون درمانی
درروش هورمون درمانی، هورمون‌ها را از بین برده تا رشد سلول‌های سرطانی متوقف شود.
4- شیمی‌درمانی
در شیمی‌درمانی برای درمان این سرطان، از داروهایی استفاده می‌شود تا سلول‌های سرطانی کوچک‌شده یا کامل از بین برود.
5- دیلاتاسیون‌کورتاژ
دیلاتاسیون یعنی باز کردن دهانه رحم و کورتاژ به معنای تراشیدن و نمونه‌برداری از آندومتر می‌باشد. از این روش برای تشخیص علت خونریزی استفاده می‌گردد. در این روش بخشی از بافت رحم را برداشته و در آزمایشگاه موردبررسی قرار می‌دهند.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان رحم
روش قطعی و مطمئنی برای پیشگیری از سرطان رحم وجود ندارد؛ اما رعایت برخی از نکات و توجه به سبک زندگی سالم می‌تواند احتمال ابتلا به این سرطان را کاهش دهد. برخی از مواردی که باید آن‌ها توجه نمود عبارت‌اند از:
- حفظ وزن متعادل
- ورزش کردن
- استفاده از قرص‌های ضدبارداری
- مصرف پروژسترون در صورت استفاده از استروژن، با تجویز پزشک
- معاینه سالانه
سخن پایانی
همان‌طور که گفته شد این سرطان بیماری در زنان می‌باشد که با علائم شایعی همچون خونریزی شدید و غیرطبیعی همراه می‌باشد. زنان اغلب باید تحت معاینه سالانه قرار بگیرند و علائم مربوط به این بیماری را کامل بشناسند. در صورت مشاهده هر علائمی در ابتدا باید با پزشک خود مشورت نمایند.
پزشک برای تشخیص این سرطان در ابتدا معایناتی را از لگن، واژن و رحم انجام داده و سپس برای بیمار آزمایشات مختلفی را جهت اطمینان به تشخیص سرطان تجویز می‌نماید. سپس با توجه به نوع سرطان و مرحله گسترش آن، نوع درمان را مشخص می‌کند.
برای تماس با مطب دکتر ناهید مظاهری با تجربه درخشان 20 ساله در حوزه ی دکتر زنان با شماره زیر تماس بگیرید:
