دستگاه تناسلی زنان بخش مهمی از اندام زنان برای تولیدمثل می‌باشد؛ اما علاوه بر این کارکرد مهم، زنان باید شناخت کاملی از همه اجزای تشکیل‌دهنده دستگاه تناسلی خود داشته باشند. شناخت ساختار تناسلی در زنان می‌تواند کمک کند تا از بسیاری از بیماری‌های مربوط به دستگاه تناسلی زنان جلوگیری شود. دستگاه تناسلی زنان شامل دو بخش داخلی و خارجی می‌باشد. قسمت‌های داخلی عبارت‌اند از: رحم، واژن، لوله‌های فالوپ، تخمدان و گردنه رحم. بخش‌های خارجی هم شامل: مجرای ادراری، مونس پوبیس، دهانه واژن، کلیتوریس، پرده بکارت، لب‌های ماژور و لب‌های مینور می‌باشد.
ساختار کلی دستگاه تناسلی زنان
به‌طورکلی ساختار دستگاه تناسلی زنان به دو قسمت ساختار داخلی و ساختار خارجی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
1- ساختار خارجی دستگاه تناسلی زنان
ساختار خارجی دستگاه تناسلی زنان عبارت‌اند از:
- لابیای بزرگ
لابیای بزرگ به معنای لب‌های بزرگ می‌باشد که نسبتاً بزرگ و گوشتی بوده و اندام‌های تناسلی خارجی دیگر را می‌پوشاند. لابیای بزرگ شامل غدد تعریق و ترشح هست که پس از بلوغ با مو پوشانده می‌شود.
- لابیای کوچک
لابیای کوچک با لب‌های کوچک که بخش خارجی دستگاه تناسلی را شامل می‌شود، در ورودی واژن قرارگرفته است. اندازه لایبیا کوچک حدود 5 سانتیمتر می‌باشد. این عضو از دستگاه تناسلی زنان، مجرای ادرار را می‌پوشاند.
- غدد بارتولن
این غدد در ورودی واژن قرارگرفته و مایعی را ترشح می‌کنند.
- کلیتوریس
کلیتوریس قسمتی از دستگاه تناسلی هست که با لایه‌ای از پوست پوشیده می‌شود. این ناحیه مانند آلت تناسلی مردان نسبت به تحریک بسیار حساس می‌باشد.
- مونس پوبیس
این ناحیه در بالاترین قسمت دستگاه تناسلی زنان قرارگرفته است که با کمی برآمدگی در زیر شکم قرارگرفته است.
- مجرای ادرار
مجرای ادرار در بالای دهانه واژن قرارگرفته است.
- دهانه واژن
دهانه واژن بخشی از دستگاه تناسلی می‌باشند که عمل دخول واژن از طریق آن صورت می‌گیرد.
- پرده بکارت
پرده بکارت بین دهانه واژن و خود واژن قرارگرفته است و دارای انواع مختلفی می‌باشد. پرده بکارت عضوی از دستگاه تناسلی می‌باشد که در هنگام دخول یا در هنگام ورزش یا فعالیت‌های سنگین پاره می‌شود.
همچنین بخوانید : بررسی انواع خونریزی در زنان و علت‌های آن
2- ساختار داخلی دستگاه تناسلی زنان
ساختار داخلی دستگاه تناسلی عبارت‌اند از:
- واژن
واژن قسمتی از دستگاه تناسلی می‌باشد که گردن رحم را به بیرون از رحم متصل می‌کند و راه دخول برای ارتباط جنسی می‌باشد.
- رحم
رحم اندامی گلابی شکل می‌باشد که جنین را در هنگام بارداری در خود نگه می‌دارد. رحم شامل دو بخش می‌باشد:
- گردن رحم: قسمت پایین رحم که به واژن متصل می‌باشد.
- بدنه اصلی رحم: قابلیت کش آمدن دارد تا بتواند به‌راحتی نوزاد را در خود جای دهد.
- تخمدان
غده‌های کوچکی می‌باشند که در دو طرف رحم قرارگرفته‌اند و وظیفه تولید تخمک و هورمون‌های را در دستگاه تناسلی بر عهده‌دارند.
- لوله‌های رحم یا لوله‌های فالوپ
لوله‌های رحم بخشی از دستگاه تناسلی می‌باشند که وظیفه انتقال سلول‌های تخمک از تخمدان‌ها به رحم را بر عهده‌دارند. لقاح معمولاً در لوله‌های رحم رخ می‌دهد.
عملکرد دستگاه تناسلی در هنگام قاعدگی
در داخل رحم که بخشی از دستگاه تناسلی زنان می‌باشد، رگ‌های خونی وجود دارند که این رگ‌ها در هنگام بارداری وظیفه رساندن خون و اکسیژن به نوزاد رادارند. اگر زنی باردار نباشد این رگ‌های خونی در داخل رحم ریزش کرده و قاعدگی رخ می‌دهد.
عملکرد دستگاه تناسلی در هنگام یائسگی
یائسگی زنان در سنین 45 تا 55 سال رخ می‌دهد به این معنا که در این سنین زنان کم‌کم از دوره قاعدگی دور شده و پریود نمی‌شوند. زمانی که یک سال کامل از آخرین پریود زن گذشته باشد می‌گوییم یائسگی رخ‌داده است. در هنگام یائسگی عملکرد دستگاه تناسلی کامل از کار می‌افتد و هورمون‌های جنسی زنان ازکارافتاده و تولیدمثل شکل نمی‌گیرد. بسیاری از بیماری‌های زنان پس از یائسگی رخ می‌دهد.
سخن پایانی
دستگاه تناسلی به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم می‌شود که هر یک از این دو بخش ساختار خود را دارند. زنان با شناخت کامل ساختار دستگاه تناسلی خود می‌توانند با بیماری‌های مربوط به هر یک آشنا شده و جهت سلامتی خود دقیق‌تر عمل نمایند.
برای تماس با مطب دکتر ناهید مظاهری با تجربه درخشان 20 ساله در حوزه ی متخصص زنان با شماره زیر تماس بگیرید:
